ROMANATIC DATABASE


Home


Kontakt

Hilfe








Nero



1. Geschichte
2. Münzen
2.1. Allgemeines zu den Nominalen
2.2. Porträt
2.3. Motive
2.4. Münztypen


1. Geschichte

Nero, ursprünglich Lucius Domitius Ahenobarbus, wurde am 15. Dezember 37 n. Chr. in Antium als Ururenkel des Augustus geboren. Nach dem Ableben seines Stiefvaters Claudius bestieg dieser am 13. Oktober 54 n. Chr. mit 17 Jahren den Thron. In den ersten fünf Jahren überliess er die Regierungsgeschäfte mehr oder weniger seinen beiden Beratern Burrus und Seneca und widmete sich der Kunst und dem Sport. Auch fing er an, sich für andere Frauen als Octavia (Tochter des Claudius) zu interessieren, die er nur aus politischen Gründen geheiratet hatte. Nach und nach griff Nero selbst in die laufenden Geschäfte ein, obwohl er die schwierige Kunst des Regierens noch nicht einmal annähernd beherrschte. So kam es zu einigen Fehlentscheidungen Neros, zu denen die Ermordung seiner Mutter, die Scheidung von seiner Frau Octavia und die Todesurteile gegen zu mächtige Heerführer gehörten. Auch war er nur zögerlich dazu bereit nach Rom zurückzukehren, als er von dem grossen Brand erfuhr, der in der Stadt wütete. Dieser Brand wurde den Christen angehängt, da man annahm, dass Nero dahinter steckte um die Pläne seines neuen Palastes zu verwirklichen und man daher einen Sündenbock brauchte. All dies führte 65 n. Chr. schliesslich zur Pisonischen Verschwörung (unter der Leitung des Konsuls Calpurnius Piso), die jedoch aufgedeckt wurde. Nachdem sich auch die Aufstände in den Provinzen häuften und man die Willkürherrschaft des Kaisers satt hatte, wurde Galba vom Senat zum neuen Kaiser ernannt und Nero blieb nichts anderes übrig, als Selbstmord zu begehen (9. Juni 68 n. Chr.).


2. Münzen

2.1. Allgemeines zu den Nominalen

a.) Prägestätten, Typen und Datierungen

Gold und Silber:

  • Lugdunum: 54-64 n. Chr., junges, bartloses Porträt, datierte Rückseitenlegenden TR P - TR P X, verwendete Motive Corona Civica von 54-61 n. Chr., Ceres, Roma und Virtus von 61-64 n. Chr.
  • Rom: 64-68 n. Chr., reduzierter Gewichtsstandard, älteres Porträt, oft mit Bart, ab 66 n. Chr. andere Vorderseitenlegende mit IMP als Praenomen, ab 67 oder 68 n. Chr. wird P P zugefügt, generell andere Rückseitentypen ohne imperiale Titel.
AE:

  • Rom: 64-68 n. Chr., datierbar anhand des älteren Porträts welches mit jenem der Gold- und Silberprägung aus Rom übereinstimmt. IMP bis 66 n. Chr. als Cognomen, danach als Praenomen, gleich wie Gold- und Silberprägung, seltene datierte Averslegenden in 67 n. Chr. (TR P XIII) und 68 n. Chr. (TR P XIV). Von 64-66 n. Chr. viele kunstvolle Rückseitendarstellung, danach eher simple Typen ohne viel Variation.
  • Lugdunum: 64-68 n. Chr., Typen und Legenden werden oft von Rom kopiert, aber die Münzen sind durch einen kleinen Globus unterhalb des Halses unterscheidbar. IMP wird 66 n. Chr. zum Praenomen, danach entwickelt Lugdunum eigene Averslegenden, kopiert aber weiterhin oft Rückseiten aus Rom.
b.) Münzreform 64 n. Chr.

64 n. Chr. führte Nero eine Münzreform durch, da er den Abfluss der Edelmetalle ins Ausland bremsen wollte (daher auch die grossen Auswirkungen auf die Edelmetallprägung; Gewicht und Reinheit (nur beim Denar) nahmen ab). Geprägt wurden diese vor der Reform in Lugdunum, danach in Rom.
Bereits vor der Reform wurde das Gewicht des Aureus und des Denars verringert und auch die Reinheit des Denars herabgesetzt. Der Aureus wog neu 7,60-7,70 g (über die Reinheit ist nichts Näheres bekannt) und der Denar wurde auf 3.55-3,65 g, mit einer Reinheit von 97,35 %, gekürzt.
Nach der Reform wog der Aureus nur noch 7,25-7,40 g, also 0,50 g weniger als zu Zeiten Augustus. Der Denar wog noch 3,20-3,50 g, mit einer Reinheit von 93,50 %. Trotz dieser Verschlechterung waren die Aurei und Denare des Nero sehr beliebt und blieben lange Zeit im Umlauf.
An den unedlen Prägungen änderte sich nicht viel. Der Sesterz wurde zu 26,00-30,00 g geschlagen, der Dupondius zu 15,00-17,00 g, der As zu 10,50-12,50 g, der Semis zu 6,35 g und der Quadrantes zu 2,10 g. Zudem wurden ebenfalls Asses und Semisses aus Aurichalcum hergestellt, die 8,50-9,50 g beziehungsweise 3,65 g wogen.

2.2. Porträt

Innerhalb der 14 Jahre seiner Herrschaft macht das Porträt des Neros auf seinen Münzen eine bedeutende Entwicklung durch. Vom schlanken, bartlosen Jüngling, oftmals ohne Lorbeerkranz gezeigt, entwickelt er sich nach und nach zu einem offensichtlich ziemlich beleibten Mann mit Kotelettenbart. Die Porträts aus seinen letzten Regierungsjahren wirken dabei in ihrer schonungslosen Offenheit nicht sehr schmeichelhaft.

Verschiedene Porträts von Nero (Aurei/Denare).
56-57 n. Chr. 57-58 n. Chr. 59-60 n. Chr. 60-62 n. Chr. 63-64 n. Chr. 64-68 n. Chr.








Verschiedene Porträts von Nero (AEs).
64 n. Chr. 64-68 n. Chr.







2.3. Motive

Dass Nero ein Kunstfanatiker war, zeigt sich auch auf seinen Münzen (vor allem auf den Unedlen), die wahre Kunstwerke geworden sind und eine unglaubliche Ausdruckskraft haben.
Die Strahlenkrone ist fortan nur noch auf Dupondien zu finden, als eindeutiges Erkennungszeichen derselben.
Die Vielfalt der Rückseitenmotive unter Nero ist einmalig und zeugt von einem bis dahin nicht da gewesenen Einfallsreichtum und einem hohen Grad an technischer Perfektion. Dargestellt wurden Allegorien, Architektur oder der Kaiser selbst. Das Ziel dieser Motive war meist den Frieden und Wohlstand zu symbolisieren oder den Kaiser zu ehren.

Eine der beeindruckendsten und kunstvollsten Münzen Nero's ist der rechts abgebildete Sesterz (geprägt 64 n. Chr. in Rom). Die Vorderseite zeigt ein typisches und ausdruckstarkes Porträt (belorbeert) mit kräftigem Hals (mit Aegis) nach rechts und die Legende NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P IMP P P. Auf der Rückseite ist der Hafen von Ostia aus der Vogelperspektive zu sehen (fünf einmastige Handelsschiffe und zwei kleine Ruderfahrzeuge). Auf einem aus dem Wasser herausragenden Postament an der Hafeneinfahrt steht eine Statue (eventuell Neptun oder Claudius). Im unteren Teil lehnt sich Neptun mit einem Delphin im Arm zurück, die rechte Hand auf ein Steuerruder gestützt. Die Legende lautet POR OST / S - AVGVSTI - C.
Ein weiteres Meisterwerk das die Stempelschneider unter Nero herausgebracht haben ist der rechts abgebildete Sesterz (geprägt 66 n. Chr. in Lugdunum). Auf der Vorderseite sind wiederum ein sehr typisches, belorbeertes Porträt nach links mit der Legende NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P IMP P P zu erkennen. Die Rückseite zeigt den wunderschön detaillierten und mit einer Quadriga geschmückten Triumphbogen zwischen S-C. Dieser bezieht sich auf die Siege über Armenien und die Parther, welche von Nero's Feldherrn Domitius Corbulo erbracht wurden.


2.4. Münztypen


LegendenkombinationenAlle Legenden

Vorderseite
AGRIPP AVG DIVI CLAVD NERONIS CAES MATERNERONI CLAVD DIVI F CAES AVG GERM IMP TR P
DIVVS CLAVDIVS AVGVSTVSEX S C
IMP NERO CAESAR AVGCER QVINQ ROM CON S C
PONTIF MAX TR P P P S C
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
PONTIF MAX TR POT P P S C
IMP NERO CAESAR AVG GERMPACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
S C
IMP NERO CAESAR AVG GERMANICPACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
S C
IMP NERO CAESAR AVG P M TR P P PANNONA AVGVSTI CERES S C
GENIO AVGVSTI S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI S C
VICTORIA AVGVSTI S C
IMP NERO CAESAR AVG P M TR POT P PANNONA AVGVSTI CERES S C
ARA PACIS S C
DECVRSIO S C
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
ROMA S C
S C
IMP NERO CAESAR AVG P MAXCER QVINQ ROMAE CON S C
TRIB POT P P S C
IMP NERO CAESAR AVG P MAX TR P PS C
IMP NERO CAESAR AVG P MAX TR P P PANNONA AVGVSTI CERES S C
ARA PACIS S C
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI S C
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PORT AVG S C
ROMA S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI S C
VICTORIA AVGVSTI S C
IMP NERO CAESAR AVG P MAX TR POT P PADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES S C
ARA PACIS S C
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI S C
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PORT AVG S C
ROMA S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI S C
VICTORIA AVGVSTI S C
IMP NERO CAESAR AVG P MAX TRIB POT P PADLOCVT COH S C
PORT AVG S C
IMP NERO CAESAR AVG P PIVPPITER CVSTOS
ROMA
SALVS
(Keine Legende)
IMP NERO CAESAR AVG PONTCER QVINQ ROMAE CON S C
MAX TRIB POT P P S C
PONTIF MAX TR POT P P S C
IMP NERO CAESAR AVG PONT MAX TR P P PANNONA AVGVSTI CERES S C
CONG I DAT POP S C
ROMA S C
S C
IMP NERO CAESAR AVG PONT MAX TR POT P PADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES S C
CONG I DAT POP S C
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO S C
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PORT AVG S C
ROMA S C
S C
IMP NERO CAESAR AVG PONTIFCER QVINQ ROMAE CON S C
MAX TRIB POT P P S C
PONTIF MAX TR POT P P S C
IMP NERO CAESAR AVG PONTIF MAX TRIB POT P PADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES S C
ARA PACIS S C
CONG I DAT POP S C
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI S C
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
S C
IMP NERO CAESAR AVGVSTVSIVPPITER CVSTOS
ROMA
SALVS
IMP NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P P PPACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
ROMA S C
VICTORIA AVGVSTI S C II
IMP NERO CLAVD CAESAR AVG GERM P M TR P XIII P PPACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
ROMA S C
IMP NERO CLAVD CAESAR AVG GERM P M TR P XIV P PROMA S C
S C
IMP NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GER P M TR P P PPACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
ROMA S C
NERO CAE AVG IMPCER QVINQ ROM CO S S C
CERT QVINQ ROM CO S S C
CERT QVINQ ROM CON S S C
TR PON P P S S C
NERO CAES AVG IMPCER QVINQ RMA CO S S C
CER QVINQ ROM CO S C
CER QVINQ ROM CO S S C
CERT QVINQ ROM CO S S C
CERT QVINQ ROM CON S S C
CERTA QVINQ ROM CO S S C
CERTA QVINQ ROM CON S C
CERTA QVINQ ROM CON S S C
P M TR P P P S S C
PON MA TR P IMP P P S C
TR PON P P S S C
TR POT P P S S C
NERO CAESARAVGVSTVS GERMANICVS
NERO CAESAR AVG GER IMPPACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
NERO CAESAR AVG GERM IMPPACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
S C
NERO CAESAR AVG IMPCER QVINQ ROM CO S C
CER QVINQ ROM CO S S C
CERTA QVINQ ROM CON S S C
PONTIF MAX TR P II P P
PONTIF MAX TR P III COS II
PONTIF MAX TR P III P P
PONTIF MAX TR P IIII P P
PONTIF MAX TR P V P P
PONTIF MAX TR P VI COS IIII P P
PONTIF MAX TR P VI P P
PONTIF MAX TR P VII COS IIII P P
PONTIF MAX TR P VII COS IIII P P EX S C
PONTIF MAX TR P VIII COS IIII P P EX S C
PONTIF MAX TR P VIIII COS IIII P P EX S C
PONTIF MAX TR P X COS IIII P P EX S C
TR POT P P S S C
NERO CAESAR AVG IMP TR POT P PCER QVINQ ROM CO S C
CERT QVINQ ROM CO S S C
NERO CAESAR AVG IMP TR POT XI P PPACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
NERO CAESAR AVG IMP TR POT XI P P PPACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
ROMA S C
NERO CAESAR AVGVSTVSAVGVSTVS AVGVSTA
CONCORDIA AVGVSTA
IANVM CLVSIT PACE P R TERRA MARIQ PARTA
IVPPITER CVSTOS
ROMA
SALVS
VESTA
NERO CL CAE AVGP M TR P IMP P P S C
PON M TR P IMP P P S C
NERO CL CAE AVG GEP M TR P IMP P P S C
NERO CL CAE AVG GERP M TR P IMP P P S C
NERO CL CAES AVG GERP M TR P IMP P P
NERO CL DIVI F CAES AVG P M TR P IIVICT AVG
NERO CLA CA AVG GERP M TR P IMP P P S C
NERO CLA CAE AVG GERGER P M TR P IMP P P S C
P M TR P IMP P P S C
NERO CLA CAE AVG GERMP M TR P IMP P P
NERO CLA CAES AVG GERP M TR P IMP P P
P M TR P IMP P P S C
NERO CLAV CAE AVGGER P M TR P IMP P P S C
NERO CLAV CAE AVG GERP M TR P IMP P P S C
NERO CLAV CAE AVG GER P M TR P IMCERTA QVINQ ROM CO S S C
NERO CLAV CAESAR AVGCER QVINQ ROM CON S C
NERO CLAV CAESAR AVG GERGER P M TR P IMP P P S C
PON M TR P IMP P P
NERO CLAVD CAES AVG GERP M TR P IMP P P S C
NERO CLAVD CAESAR AVGGER P M TR P IMP P P S C
GER PON MAX TR P IMP P P
NERO CLAVD CAESAR AVG GEP M TR P IMP P P S C
NERO CLAVD CAESAR AVG GERCERT QVINQ ROM CON S S C
PON MA TR P IMP P P S C
NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P IMPARA PACIS S C
GENIO AVGVSTI S C
GENIO AVGVSTI S C I
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI S C II
NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P IMP PADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES S C
ARA PACIS S C
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI S C
MAC AVG S C
MAC AVG S C II
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
ROMA S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI S C
SECVRITAS AVGVSTI S C II
VICTORIA AVGVSTI S C
VICTORIA AVGVSTI S C II
NERO CLAVD CAESAR AVG GER P M TR P IMP P PADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES S C
ARA PACIS S C
AVGVSTI S POR OST C
CONG I DAT POP S C
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI
GENIO AVGVSTI S C
GENIO AVGVSTI S C I
MAC AVG
MAC AVG S C
MAC AVG S C II
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PONTIF MAX TR P IMP P P
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
PORT AVG S C
ROMA S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI
SECVRITAS AVGVSTI S C
SECVRITAS AVGVSTI S C II
VICTORIA AVGVSTI
VICTORIA AVGVSTI S C
VICTORIA AVGVSTI S C II
(Keine Legende)
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMCER QVINQ ROM CON S C
PONTIF MAX TR P IMP P P S C
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
NERO CLAVD CAESAR AVG GERM P M TR P IMPADLOCVT COH
CONG II DAT POP R
DECVRSIO
MAC AVG
(Keine Legende)
NERO CLAVD CAESAR AVG GERM P M TR P IMP PGENIO AVGVSTI
GENIO AVGVSTI S C I
MAC AVG
VICTORIA AVGVSTI
NERO CLAVD CAESAR AVG GERM P M TR P IMP P PADLOCVT COH S C
AVGVSTI S POR OST C
CONG I DAT POP S C
CONG II DAT POP R
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI
GENIO AVGVSTI S C I
MAC AVG S C II
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C I
S C
SECVRITA AVGVSTI S C II
SECVRITAS AVGVSTI
SECVRITAS AVGVSTI S C II
VICTORIA AVGVSTI S C II
(Keine Legende)
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMACER QVINQ ROM CON S C
PONTIF MAX TR P IMP P P S C
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMANPONTIF MAX TR POT IMP P P S C
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMANIGENIO AVGVSTI S C I
PONTIF MAX TR P IMP P P S C I
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C I
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMANICGENIO AVGVSTI S C I
PONTIF MAX TR P IMP P P S C I
PONTIF MAX TR POT IMP P P
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C I
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMANICVPONTIF MAX TR POT IMP P P S C
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C I
NERO CLAVD CAESAR AVG GERMANICVSARA PACIS S C
CER QVINQ ROM CON S C
CER QVINQ ROMAE CONS S C
GENIO AVGVSTI S C
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PONTIF MA TR P IMP P P S C
PONTIF MAX TR P IMP P P S C I
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C
S C
NERO CLAVD DIVI F CAES AVG GERM IMP TR P COSAGRIPP AVG DIVI CLAVD NERONIS CAES MATER
NERO CLAVD DIVI F CAESAR AVG GERMDIVOS CLAVD AVGVST GERMANIC PATER AVG
NERO CLAVD DIVI F CAESAR AVG GERMADIVOS CLAVD AVGVST GERMANIC PATER AVG
NERO CLAVD DIVI F CAESAR AVG GERMANIAC I T IB
AC I T KΔ
AGRIPPINA AVGVSTA MATER AVGVSTI
ARMENIAC
DIVOS CLAVD AVGVST GERMANIC PATER AVG
(Keine Legende)
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GER P M TR P IMP PSECVRITAS AVGVSTI S C II
VICTORIA AVGVSTI S C II
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GER P M TR P IMP P PADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES S C
AVGVSTI S POR OST C
CONG I DAT POP S C
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO S C
GENIO AVGVSTI S C I
MAC AVG S C II
PACE P R TERRA MARIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
PACE P R VBIQ PARTA IANVM CLVSIT S C
ROMA S C
S AVGVST C PORT OST
S C
SECVRITAS AVGVSTI
SECVRITAS AVGVSTI S C II
VICTORIA AVGVSTI S C II
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERMPON MAX TR P IMP P P
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERM P MS C
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERM P M TR PPROVIDEN S C
S C
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERM P M TR P IMP P PADLOCVT COH
ADLOCVT COH S C
ANNONA AVGVSTI CERES
ANNONA AVGVSTI CERES S C
AVGVSTI S POR OST C
CERTAM QVINQ ROM CO
CERTAMEN QVINQ ROM CO
CONG I DAT POP S C
CONG II DAT POP
CONG II DAT POP S C
DECVRSIO
DECVRSIO S C
MAC AVG S C II
MACELLVS AVGVSTI S C II
PON M TR P IMP P P
PORT AVG S C
S C
SECVRITAS AVGVSTI S C II
VICTORIA AVGVSTI
VICTORIA AVGVSTI S C II
(Keine Legende)
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERMACER QVINQ ROM CO S C
CERT QVINQ ROM CO S S C
PONTIF MAX TR P IMP P P
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERMANPONTIF MAX TR P IMP P P
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERMANICGENIO AVGVSTI S C I
PON MAX TR P IMP P P
PONTIF MAX TR P IMP P P
PONTIF MAX TR P IMP P P S C I
PONTIF MAX TR POT IMP P P S C I
PONTIF MAX TR POTEST IMP P P S C I
NERO CLAVDIVS CAESAR AVG GERMANICVSGENIO AVGVSTI
PONTIF MAX TR POT IMP P P